بررسی وضع تغذیه و ارتباط بین فعالیت بدنی و نگرش تغذیه ای با نمایه توده بدن برای سن در دختران دبیرستانی ۱۸-۱۴ ساله شهر سمنان (۸۳-۱۳۸۲)

سابقه و هدف: بررسی وضعیت تغذیه در دوران نوجوانی به دلیل وسعت تغییرات فیزیکی و رفتاری در این دوران، از اهمیت به سزایی برخوردار است. سوءتغذیه اعم از چاقی، لاغری، اضافه وزن و کوتاه قدی تغذیه ای در دوران نوجوانی در تعیین شاخص های مرگ و میر و نوع بیماری در دوران بزرگسالی مؤثر است. بسیاری از مطالعات عواملی مثل فعالیت بدنی را به علت سوخت انرژی اضافی دریافتی و ایجاد عادات غذایی مناسب با وضع تغذیه مرتبط دانسته اند؛ هم چنین در بسیاری از بررسی ها به اهمیت و نقش نگرش های تغذیه ای بر روی رفتارها و عملکردهای تغذیه ای اشاره شده است. از آن جایی که اطلاعات کافی در زمینه وضع تغذیه نوجوانان دبیرستانی شهر سمنان در دسترس نبود، لذا این مطالعه با هدف تعیین وضع تغذیه و ارتباط بین فعالیت بدنی و نگرش تغذیه ای با صدک نمایه توده بدن (bmi = body mass index) در دختران دبیرستانی شهر سمنان انجام شد. مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی، پس از نمونه گیری تصادفی دو مرحله ای، تعداد 256 دختر دانش آموز 14 تا 18 ساله از هشت دبیرستان دولتی شهر سمنان مورد بررسی قرار گرفتند. اندازه گیری قد، وزن و محاسبه bmi با استفاده از پرسش نامه تن سنجی تعیین شد. وضع تغذیه دختران دبیرستانی به وسیله نمایه های bmi برای سن، وزن برای سن و قد برای سن بر اساس مرجع cdc2000 به صورت کم تر از صدک 5 به عنوان کم وزن یا کوتاه قدتغذیه ای، بین صدک 5 و 85 دارای وضعیت طبیعی، بین صدک 85 و 95 دارای اضافه وزن یا بلند قد و بیش تر و مساوی صدک 95 به عنوان چاق تعریف شد. فعالیت بدنی و نگرش تغذیه ای نوجوانان با استفاده از پرسش نامه فعالیت بدنی beack و همکاران و پرسش نامه نگرش تغذیه ای تنظیم شده بر اساس روش likert، تعیین شد و داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در این بررسی درصد بالایی از دختران دبیرستانی شهر سمنان به ترتیب 6/8% و 9% دچار کم وزنی (wasting) و کوتاه قدی تغذیه ای (stunting) بودند (مورد انتظار 5%). میزان اضافه وزنی بر اساس نمایه bmi برای سن در دختران مورد بررسی 7/11% بود (مورد انتظار10%). هم چنین نتایج نشان داد که بین میانگین امتیاز فعالیت بدنی و نگرش تغذیه ای در گروه های کم وزن، طبیعی، اضافه وزن و چاق تفاوت معنی دار وجود داشت 0.0001)>.(p نتیجه گیری: وضع تغذیه دختران نوجوان دبیرستانی سمنانی از نظر میزان اضافه وزنی، به خصوص کم وزنی و کوتاه قدی تغذیه ای در مقایسه با سایر نقاط کشور بالا بوده، که کنترل و انجام اقدامات پیش گیری کننده مانند تدوین برنامه های آموزشی جهت بالا بردن نگرش تغذیه ای نوجوانان و تشویق به انجام فعالیت های بدنی در ارتقاء سطح سلامت تغذیه ای می تواند مؤثر باشد.